dinsdag 23 november 2010

TPACK

Ik had laatst mijn nichtje op bezoek, zij studeert economie aan een lerarenopleiding. Telkens als ik praat met studenten van een docentenopleiding of net afgestudeerde docenten valt mij het gebrek aan ict-kennis in didactische zin op. Het wordt op de opleiding blijkbaar nauwelijks aangeboden. Er wordt nog steeds blind gevaren op vakinhoud en didactiek, ict wordt slechts aangestipt. Een Engelstalig model met de naam TPACK: Technological Pedagogical Content Knowledge wil daar verandering in brengen en vakinhoud, didactiek en ict bij elkaar brengen. Op het weblog van Wilfred Rubens kwam ik een filmpje tegen dat TPACK zeer helder uitlegt.

TPACK 101 from Clare Kilbane on Vimeo.

De docent vervult op school een sleutelrol om met behulp van ict de productiviteit en de kwaliteit van het onderwijs te kunnen verbeteren. Denk niet dat het jou niet aangaat. Ict kan vakgebieden veranderen. Voorbeelden daarvan zijn het bouwen van modellen bij natuurwetenschappen, GPS bij aardrijkskunde en hypertekst bij Nederlands. Maar ook een vak als geschiedenis – ik ben historicus – is drastisch veranderd. Een leraar kon altijd al zijn leerlingen authentieke bronnen op locatie (archief etc.) laten zien, maar nu kunnen leerlingen die bronnen zelf opzoeken. Kijk maar eens onder aan de pagina bij Favorieten van de Mediatheek onder de tag Geschiedenis. In de Kennisnet Onderzoeksreeks is onlangs een boekje verschenen: Hoe kan een leraar ict integreren in het onderwijs? Dit behandelt TPACK. Op de Universiteit Twente zijn ze inmiddels bezig om het TPACK-model te vertalen naar de Nederlandse situatie. Je kunt dit volgen op een speciale site.

vrijdag 19 november 2010

Mediawijsheid, wat is het?

Al in juli 2005 presenteerde de Raad voor Cultuur het rapport `Mediawijsheid, de ontwikkeling van nieuw burgerschap’, waarin de raad vermeldt dat het niet meer gaat om media-educatie maar om mediawijsheid. De definitie van de Raad voor Cultuur in hun advies in 2005 luidde: 'Mediawijsheid staat voor ‘het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld'. Het gaat dus niet om het af- of beschermen van kinderen voor negatieve invloeden, maar om hen te leren hoe met de media om te gaan. De Raad voor Cultuur geeft in het rapport het advies om het thema ‘media’ een plek te geven in het onderwijs. Een opleiding tot Mediacoach werd ingesteld om professionals op te leiden. Kennisnet heeft een site geheel gewijd aan Mediawijsheid met veel tips voor het onderwijs. De vaardigheden met betrekking tot nieuwe media - zo lezen we hier - kunnen worden ingedeeld in ict-vaardigheden, informatievaardigheden en veilig mediagebruik.


Inmiddels is er ook een handboek op de markt van de Stichting Mijn Kind Online dat hier gratis is te downloaden. Scholen hebben weliswaar de opdracht gekregen leerlingen mediawijs te maken, maar de uitvoering van deze opdracht wordt helemaal aan het onderwijs zelf gelaten. Maar hoe doe je dat? Er zijn nog geen duidelijke leerlijnen, er is weinig theorie over mediawijsheid in het onderwijs en bestaand lesmateriaal is vaak lastig te vinden. Dit handboek biedt een eerste stap en een kader.

donderdag 18 november 2010

XMind

Freemind is bij ons op school bekende software om mindmaps of visuele conceptschema's te maken. Het wordt in sommige klassen gebruikt en is op elke computer in de computerlokalen en Mediatheek geïnstalleerd. Frank Planting mailde mij de mogelijkheden die XMind biedt. XMind is ook een programma voor Mindmapping en ook gratis (open source), de meerwaarde is hier echter de webserver waarop iedereen zijn mindmap gratis kan opslaan. Mindmaps die werden gemaakt in Freemind en MindManager (niet gratis) laten zich trouwens probleemloos importeren in XMind en op zijn beurt exporteert XMind naar html, png, jpg, gif en bmp. Wat ook prettig is is dat je de schema's kunt 'embedden' in je eigen website of blog. XMind heeft als nadeel dat het niet Nederlandstalig is.
Er is ook literatuur beschikbaar over mindmappen: Buzan, T. ; Buzan, B., Mindmappen: Voor een beter geheugen en creatiever denken. Dit boek is te leen in de Mediatheek.

maandag 15 november 2010

De Berlijnse muur

In november 1989 werd de Berlijnse muur omver geworpen. Op deze historische dag werden Oost- en West-Duitsland weer één: voor Duitsland het begin van een nieuw tijdperk. Ter gelegenheid hiervan heeft de redactie van Teleblik een aantal kijktips geselecteerd. Ik bericht jullie hier regelmatig over Teleblik, omdat wij als school de mogelijkheid hebben om Teleblik met een zogenaamde digicode te gebruiken. Maar wat is het en wat kun je er mee? De redactie van Teleblik heeft tien tips op een rijtje gezet om het beeldmateriaal uit Teleblik in je les te gebruiken. Lijkt het je wat? Meld je bij de balie van de Mediatheek Weerdslag en maak je account aan en ontvang de digicode.

vrijdag 12 november 2010

Computersimulaties in het natuurkundeonderwijs

Via mijn Linkedin-account kwam ik een mededeling tegen van de Universiteit Twente die momenteel onderzoek doen naar hoe computersimulaties in het natuurkundeonderwijs gebruikt worden. Zij gaven hier ook een overzicht van wat er nu gratis in het onderwijs geraadpleegd kan worden. Een aantal sites had ik al in eerdere berichten gesignaleerd. Die kun je terugvinden op dit weblog onder het trefwoord simulaties. Nieuw was het Wolfram Project. Doe er je voordeel mee.

Containers maken in ActivInspire

Zoals de naam al aangeeft, zijn containers in ActivInspire objecten die andere objecten kunnen bevatten. Dit is handig wanneer je activiteiten maakt waarbij objecten door een ander object herkend en geaccepteerd of afgewezen (bv. het juiste woord bij het juiste plaatje) moeten worden. Een object dat niet aan alle gekozen eigenschappen voldoet, wordt afgewezen wanneer een gebruiker probeert het in de container te zetten. Een Nederlandstalige handleiding vind je hier:

donderdag 11 november 2010

Gratis typeles

Ee zijn docenten die leerlingen graag willen verwijzen naar een gratis typecursus. Online zijn er een aantal te vinden die allen het nadeel hebben dat er in elk geval veel reclame op de sites staat. Maar toch, als je zelf aan de slag wilt is typelesonline bijvoorbeeld een optie. Je moet hier zelf de oefening kiezen, die bijna allemaal werken met recente nieuwsartikelen. Heb je de goede letter te pakken, dan gaat de tekst verder. Je ziet ook je score en er zijn instructies voor de vingerzetting. Typeles.nl is een andere aanbieder. Ook hier een wat rommelige omgeving, waar je moet zoeken naar de instructies. verder wordt er niets bewaard en moet je als leerling zelf beslissen of je oefeningen herhaalt. Scholen kunnen echter een cursus bestellen en die op de elo plaatsen. Deze oefeningen kunnen worden aangepast en hebben geen reclame. In een artikel in het COS-Magazine van september worden elf aanbieders vergeleken. Het COS-Magazine is een abonnement van de Mediatheek en daar op te vragen.

maandag 8 november 2010

Handleiding ActivInspire

Op alle digiborden op school is nu ActivInspire geïnstalleerd. Er zijn heel veel video's op YouTube en TeacherTube die onderdelen van ActivInspire uitleggen. Helaas allemaal in het Engels. Onderstaande video vind ik de meest duidelijke. In een serie van 5 modules worden hier de belangrijkste functies van ActivInspire uitgelegd:



Let op! Als de video eindigt kun je verder naar module 2, kies dan module 3 en verder tot 5. De andere video's in de afspeellijst zijn natuurlijk ook te bekijken, maar mijn voorkeur gaat uit naar de 5 genoemde modules.

Voor de fanatici onder ons heeft de Mediatheek het Handboek Digibord & Didactiek te leen. Bij dit handboek hoort ook een site, waar je veel extra materiaal en links kunt vinden. En ook op deze site vind je weer verwijzingen naar (Engelstalige) video's met handleidingen.

vrijdag 5 november 2010

Recht en web 2.0

Onlangs verscheen een uitgave getiteld Recht en Web 2.0. een beschrijving van enkele belangrijke Web 2.0 diensten. Ik zag de link op het weblog van Jeroen Rougoor. In dit boek staat de juridische analyse van Web 2.0 toepassingen centraal. Hoe dienen aanbieders van Web 2.0 diensten om te gaan met de gegevens die wij hen leveren? En wat is de rol van deze aanbieders indien de gegevens een strafbare inhoud hebben. Nu de toepassing van het internet verandert kan men zich afvragen of de verantwoordelijkheden van overheden over wat zich op het internet afspeelt niet moet mee veranderen. Hoe dienen overheden om te gaan met virtuele werelden? Hoe dient de overheid om te gaan met steeds actievere internetgebruikers die veel gegevens over zichzelf maar ook anderen op internet plaatsen? In een apart hoofdstuk wordt afzonderlijk ingegaan op het lastige vraagstuk hoe eenmaal op internet verschenen persoonlijke informatie kan worden verwijderd. Ook het auteursrecht wordt in nog verdergaande mate dan bij internet in het algemeen het geval is op de proef gesteld met web 2.0 toepassingen. De uitgave is een product van de mensen achter de wiki internetrecht2.0. In tegenstelling tot een normaal uitgegeven boek, waar elke auteur zijn of haar eigen hoofdstuk tekst of onderdeel daarvan schrijft, kennen wiki’s geen vaste auteurs. Iedereen kan elk stuk tekst aanpassen of uitbreiden, en nieuwe teksten toevoegen waar hem of haar dat goeddunkt. Vandaar dus ook de ondertitel Een bewerkte bloemlezing uit www.internet20.nl. Kijk maar eens bij de web 2.0 toepassingen waarvan je zelf lid bent. Zeer leerzaam, zeker als je leerlingen wil voorlichten over de gevaren van sociale media.

donderdag 4 november 2010

Oefenen met luistervaardigheid Duits

De sectie Duits wil graag de site van Deutsche Welle onder de aandacht brengen. De site biedt prima mogelijkheden om de luistervaardigheid van leerlingen te oefenen. Oorspronkelijk start de site in het Engels, rechtsboven kun je de taal veranderen in Duits. Deutsche Welle (DW) is een omroep die onder meer bestaat uit de afdelingen DW-TV, DW-Radio en DW-World, de internetsite van de omroep. De leerlingen kunnen hier uitstekend luistervaardigheid oefenen. Ga in het startmenu naar Deutschkurse en dan Deutsch lernen. Je kunt hier onder meer op het midden van de pagina Duitstalige video's bekijken waarvan de tekst ook is uitgeschreven en waar ook opdrachten bij aanwezig zijn, alles Duitstalig. Klik op alle video's, maak je keuze en klik dan op Info-Box voor opgaven en het transcript. Ik heb gekozen voor Der Modefotograf, de bijbehorende opdrachten en manuskript vindt je hier.

woensdag 3 november 2010

Informatievaardigheden voor leraren

In onze huidige informatiemaatschappij is het van groot belang om mediawijs te zijn, dat zal niemand ontkennen. Mediawijsheid omvat informatievaardigheden, ict-vaardigheden en netiquette. In deze gratis te downloaden publicatie van het Ruud de Moor Centrum ligt de nadruk op informatievaardigheden. Informatievaardig ben je als je een kritische houding hebt tegenover de media. Hoewel het gebruik van internet voor werkstukken op school heel gewoon is geworden, wordt vaak voorbij gegaan aan het feit dat informatie zoeken op internet niet zo gemakkelijk is als het lijkt. Iemand die informatievaardig is, kan informatieproblemen onderkennen, informatievragen definiëren, bronnen en informatie lokaliseren en evalueren en gevonden informatie verwerken tot een product. In deze publicatie wordt uitgegaan van een zesfasenmodel (The big6). Deze zes fasen vormen de basis van elk zoekproces. De publicatie breekt ook een lans voor de inzet van de mediathecaris, want als docent sta je er natuurlijk niet alleen voor. Op het vlak van informatievaardigheden kun je samenwerken met de mediathecaris. De mediathecaris is een informatiespecialist met wortels in het bibliotheekwezen. De samenwerking kan – volgens het rapport - uiteenlopen van een coördinerende taak van de mediathecaris tot het ontwerpen van een geïntegreerd curriculum.
Ook is Veen, M.J.P. van (red.), Door de bomen het bos : Informatievaardigheden in het onderwijs (Open Universiteit, RdMC, 2005) te leen in de Mediatheek.

dinsdag 2 november 2010

Ontdekkend leren 2

Statline is de elektronische databank van het CBS. Je kunt in Staline zelf tabellen en grafieken samenstellen. De informatie is gratis en gemakkelijk te printen en te downloaden. Een handleiding vind je hier. Ik heb willekeurig twee voorbeelden gemaakt om jullie te laten zien wat mogelijk is met Statline. Eerst heb ik gezocht op Thema-Historische Reeksen-Bevolking-Allochtonen vanaf 1972. Je kan dan nog een aantal criteria invullen die uiteindelijk leiden tot een zelf (door sleep en klik) vorm te geven tabel. In tweede instantie heb ik een tabel gemaakt met gebruik van het Thema Volkstellingen-Volkstelling 1930-gezinssamenstelling. De volgende tabel laat de geselecteerde resultaten voor Gelderland zien. Voor het geschiedenisonderwijs is Statline een aanwinst en goed te gebruiken, zelfs op regionaal niveau. Maar ook voor de sociaal-geografen onder ons is deze databank uitstekend te gebruiken voor het zogenaamde onderzoekend leren. Je hoeft niet zelf tabellen te maken, maar kan onder Cijfers in het startmenu naar Cijfers per thema en daar dan direct algemene tabellen vinden.

Einstein bestaat niet

Onlangs verscheen Einstein bestaat niet. Over usability en surfgedrag van jongeren. Dit rapport vloeit voort uit een samenwerking tussen ‘Digivaardig & Digibewust’ en ‘Mijn Kind Online’. De resultaten kunnen ouders en leerkrachten helpen bij hun rol als opvoeders. In het rapport worden mogelijkheden ontdekt voor jongerenwebsites om hun usability te verbeteren en er wordt inzicht verkregen in het surfgedrag van jongeren. Hoe handig zijn ze met zoeken naar informatie op internet? Niet zo handig, blijkt. En toch vinden zij zichzelf altijd weer handiger dan de buurjongen, klasgenoot etcetera. Wat doen ze op het internet? Uit de enquête blijkt dat internet vooral gebruikt wordt voor het chatten met bekenden (79%) en het maken van huiswerk (78%). Driekwart bekijkt er zijn rooster en roosterwijzigingen. Meer dan de helft van de jongeren gebruikt internet om te downloaden, bijna de helft internet ook zomaar, omdat zij niets anders te doen hebben, en ruim een derde koopt er dingen. Wat denken ze er zelf van? Vrijwel alle geïnterviewde jongeren vinden van zichzelf dat zij handig zijn op internet en hun wordt wel eens gevraagd een ander te helpen. Ze helpen vooral hun ouders en soms zelfs docenten. Een klein aantal jongeren moet wel eens een klasgenoot helpen. Dit rapport geeft verder een beeld, dat uitvloeit in maar liefst 65 onderbouwde tips en trucs om websites gebruiksvriendelijker te maken voor jongeren.

Ontdekkend leren

In een vorig bericht maakte ik jullie al attent op een cursus van LearningTour waarin onder andere het gebruik van Google Maps en Street View wordt besproken. Maar ook het in deze cursus niet behandelde geoportaal EdugGIS verdient eigenlijk een belangrijke plaats binnen het aardrijkskunde-  en geschiedenisonderwijs. EduGis geeft toegang tot digitale kaarten en combineert dat met (sociaal-geografische) informatie, die je zelf in ‘lagen’ op de kaart kunt leggen. Leerlingen kunnen - als ze bijvoorbeeld de kaart van Nederland kiezen - gebruik maken van kaartlagen die ze aan en uit kunnen zetten. Ze kunnen historische informatie en andere kaarten ‘over’ de kaart van - in dit geval - Nederland leggen, en ook bevolkingsgegevens (leeftijdsopbouw, welvaart etcetera) zelfs op buurt en wijkniveau vinden. Landbouwgebieden kunnen geduid worden, overstromingsgebieden kleuren blauw bij verhoging van de zeespiegel, de Nieuwe kaart van Nederland toont het toekomstige Nederland, eigenlijk te veel om hier op te noemen kan door leerlingen worden onderzocht. Ik zelf heb nog wel wat moeite met de legenda - niet alle afkortingen worden verklaard - , maar dat kan aan mijn gebrekkige kaartvaardigheden liggen. Rest nog te vertellen dat op de startpagina van EduGIS verwezen wordt naar de Klassieke weergave, het format waarin nog steeds veel lesmateriaal wordt aangeboden en de Nieuwe standaard. Dit geeft aan dat de site zich nog steeds ontwikkelt. Onder het kopje lesmateriaal vindt je handleidingen voor het gebruik van EduGIS.