Virtuele telescopen

Wie naar de sterrenhemel wil kijken moet daar natuurlijk voor naar buiten gaan. De sensatie is dan het meest intens. Maar de sterrenhemel bestuderen lukt buiten niet altijd even goed, soms is de bewolking te dik of regent het of is er ander ongemak. Ook is het wat moeilijker om op deze wijze klassikaal les te geven. Er zijn echter een aantal (gratis) mogelijkheden om vanaf je pc een virtuele sterrenhemel te raadplegen. De meest simpele is Staratlas. Je kunt hier je woonplaats invullen, waarna je live de sterrenhemel ziet. Op Google-Sky kun je ook terecht voor een verkenningstocht door de ruimte en naar de maan en mars. Objecten aan de hemel kan je vinden via de zoekfunctie. Je kunt een reis maken langs de planeten van ons zonnestelsel en zoomt in op de mooiste foto's van de Hubble Space Telescope of je luistert naar Engelstalge podcasts over bijzondere verschijnselen aan de hemel. Microsoft heeft zijn Worldwide Telescope download, waarmee je het heelal kunt verkennen en ook een tour over Mars kan maken. Het programma vraagt wel veel van je systeem, maar biedt ook een schat aan informatie en mogelijkheden.

Stellarium is een open source planetarium voor je computer. Het toont een realistische 3d hemel, vergelijkbaar met wat je kan zien met het blote oog, verrekijker of telescoop. Voer je coördinaten in, en je ziet de hemel boven je woonplaats (Wikipedia kent de exacte coördinaten van je woonplaats als Stellarium die niet kent). Dit programma toont op bijna fotorealistische wijze de hemel met een uitbreidbare collectie van honderdduizenden sterren, planeten, nevels en sterrenstelsels vanaf elke locatie op aarde. Met Stellarium kun je ook extra informatie toevoegen aan het beeld, zoals onder meer een raster met parallellen en meridianen, en een constellatie, gebaseerd op mythologische figuren. Er is via de site van Natuur leven en Technologie (NLT) een pittige vwo-module beschikbaar voor leerjaar 11/12 waarin met gebruikmaking van zeer precieze sterrenkundige waarnemingen door leerlingen wordt aangetoond dat er zich een immens grote massa (zwart gat) in het centrum van ons Melkwegstelsel moet bevinden. Je vindt hier ook een korte handleiding over de werking van Stellarium.



In traditionele planetariumprogramma’s kies je een tijdstip en een plaats op aarde, waarna zo’n programma toont hoe de hemel er op dat moment en op die plek uitziet. Zo kun je gemakkelijk de planeten, sterren en sterrenbeelden aan de hemel identificeren. Celestia pakt het anders aan. Dit programma plaatst jou als reiziger in een driedimensionale kosmos. Je begint in een baan om de aarde van waaruit je bijvoorbeeld de vertrouwde sterrenbeelden kunt zien. Je kunt echter ook naar de maan reizen om het oppervlak te bekijken. Reis je wat verder weg en zet je de tijd versneld in beweging, dan kun je de planeten hun rondjes zien draaien. Je kunt filmpjes van je reizen maken, scripts uitvoeren en extra’s downloaden. Kortom: Fantastisch materiaal natuurlijk, maar je kunt ook altijd nog één van de twee telescopen lenen die de Mediatheek in de collectie heeft. Er gaat niets boven de echte sterrenhemel en je kunt dan eventueel de bovengenoemde programma’s altijd nog gebruiken voor extra tips.