woensdag 21 september 2016

Kill your Darlings

Voor jongeren is het internet een vanzelfsprekendheid. Een negatief-kritische houding van de docent verandert daaraan (helaas) niets. Het kan zijn dat je zelf weinig affiniteit met sociale media hebt, maar toch problemen, gerelateerd aan het gebruik van digitale gadgets, in jouw klas bespreekbaar wil maken. Een goede inleidende video brengt vaak het gesprek op gang. Onderstaand volgen een aantal suggesties om door middel van inleidende video’s of beelden zaken op een positief-kritische manier in de klas aan de orde te stellen. Je wijst daarbij niet het internet of de sociale media af, maar stelt bepaald gedrag aan de orde. Laat jongeren nadenken over hun internetgebruik. Waarom doen zij bepaalde zaken wel of niet en wat zijn de gevolgen van hun gedrag voor hun eigen welbevinden en dat van anderen.
Soms kan dat met een kunstvorm. Kill your Darlings is een kunstwerk dat enkele jaren geleden werd tentoongesteld tijdens de Dutch Design Week en de communicatie weergeeft zoals die op - in dit geval Twitter - door tienermeisjes in die tijd werd gevoerd. De kunstenaar raakte gefascineerd toen hij veel van deze ‘lieve schattige’ jonge tienermeisjes de meest afschuwelijke tweets zag versturen. De manier waarop ze met elkaar praten lijkt op de setting van een schoolplein. Het grote verschil met het schoolplein is dat het hier gaat om openbare Twitteraccounts en dat iedereen mee kan lezen. Kill Your Darlings:



Eenvoudig van opzet, maar even schokkend, is het Litouwse Museum van het pesten, waar ook aanknopingspunten zijn om dit vanuit de digitale wereld te benaderen. (Zie ook Masterclass cyberpesten)

In onderstaande voorlichtingsvideo over online seksueel misbruik kun je het begrip sexting inleiden. Sexting is het versturen van erotische berichtjes via een mobiele telefoon. Vaak zijn het naaktfoto's. De leerlingen krijgen in deze video tips waarmee je de risico's zo klein mogelijk kunt houden.


Veel kinderen kampen met concentratieproblemen, die wel of niet direct te koppelen zijn aan sociale media. In een filmpje van College Humor kom je een concentratieoefening tegen: kun je je focussen op een op het eerste gezicht nogal saai filmpje? Kun je je aandacht vasthouden zonder direct door te scrollen of anderszins afgeleid te worden? Kun je je telefoon (als je het thuis bekijkt) drie minuten met rust laten?



Om smartphoneverslaving aan de orde te stellen zou je de volgende video kunnen gebruiken van Jij bent een superheld. De video levert voldoende aanknopingspunten om een klassegesprek te starten. Een van de punten die in de video genoemd worden is dat sociale media - door hun werking - heel verslavend kunnen zijn. Dat heeft te maken met het feit dat je voortdurend getriggerd wordt door de piepjes en meldingen op je telefoon. Door daar onmiddellijk op in te gaan wordt je beloningssysteem in je hersens geprikkeld. Dat fijne gevoel werkt verslavend. Voor je het doorhebt, zit je als puber de hele tijd je telefoon te checken op berichtjes. Bij pubers is dit nog meer het geval dan bij volwassenen omdat het ‘beloningscentrum’ in hun brein nog veel gevoeliger is dan dat van volwassenen. Feitelijk ben je dan continue aan het multitasken. En multitasken werkt niet. Probeer het volgende maar eens uit in je klas:



Theo Compernolle (Ontketen je brein te vinden in Mediatheek) ontdekte dat jongeren doorgaans slechter multitasken dan volwassenen. Volwassenen zijn meestal beter in staat om zich in een afleidende omgeving niet te laten afleiden. Ze kunnen zich beter en dieper concentreren. Compernolle haalt daarvoor meerdere onderzoeken aan waaruit blijkt dat kinderen die multitasken intellectueel minder presteren dan kinderen die zich op één taak tegelijk concentreren. Op zich vormen de sociale media geen probleem, maar sommige kinderen zijn zóveel met sociale media bezig zijn dat ze allerlei heel wezenlijke dingen niet meer of minder doen. Denk volgens Compernolle aan: ‘verbale interactie, echte sociale contacten onderhouden, leren door doen en door objecten te manipuleren, fysieke activiteiten, je diep concentreren, iets de volle aandacht geven, intensief lezen, studeren en diep nadenken.'
“Stop met multitasken want het put je hersens uit”, kopte onlangs het 360Magazine.De oplossing? Stop en deel je tijd in voor elke afzonderlijke activiteit. Zoveel minuten voor je mail, zoveel voor werk, zoveel voor social media. Achter elkaar, niet door elkaar. Ben je met een langdurige taak bezig, dan is het raadzaam aaneengesloten 25 minuten tot 2 uur aan een project te werken. Werk je namelijk minder dan 25 minuten en sla je aan het multitasken, dan ben je amper opgewarmd voordat je weer afhaakt, Dit stelt althans Daniel Levitin in Een opgeruimde geest.

Heb je (digitale) hulp nodig om probleemgedrag te veranderen? Voeg dan de Chrome extensie StayFocusd toe aan je taakbalk. “StayFocusd is a productivity extension for Google Chrome that helps you stay focused on work by restricting the amount of time you can spend on time-wasting websites. Once your allotted time has been used up, the sites you have blocked will be inaccessible for the rest of the day.“ De extensie heeft ook een 'nuclear option' waarmee je de toegang tot alle sites in Chrome kan blokkeren.
Je kunt ook Forest toevoegen aan je telefoon of Chrome.Het is en app die je helpt focussen tijdens het doen van een taak. Je plant een plantje en het kan uitgroeien tot een boom als je je telefoon minimaal een halfuur laat liggen of bepaalde websites met rust laat.
Ook de telefoonaanbieders zitten niet stil Vodafone heeft een app ontwikkelt waarbij je smartphone vergrendeld is, totdat je eerst een vraag (over behandelde stof) hebt opgelost.
Tot slot: De kennis van nu, het wetenschapsprogramma van de NTR, behandelt in een uitzending van 25 minuten de problemen van het afgeleide brein.

Om gameverslaving bespreekbaar te maken zou je kunnen starten met een testje van de Jellinek. De test is gemaakt voor gamers die regelmatig gamen. Het helpt je om te zien of je zoveel gamet dat het riskant wordt voor je gezondheid of prestaties op school of werk. Afhankelijk van je score worden verschillende adviezen gegeven.

Een klassieker om over veilig internetten te spreken is de Gedachtenrader.



Speel dan de Veilig Online Quiz.Daaraan zou je een video kunnen koppelen over hoe simpel het is om een wachtwoord te kraken. Een andere video stimuleert het gebruik van wachtzinnen in plaats van wachtwoorden.
Ook www Handboek voor tieners is uitstekend geschikt om in de klas mee te werken. Elke leerling kan het hier downloaden. En ook de consumentenbond heeft heel veel tips op een rij gezet om je smartphone veiliger te maken.

Beeldgeletterdheid is belangrijk. Wat wordt ermee bedoeld? Het vermogen om de gedachtegang en bedoeling van de makers van beelden te doorgronden. Voor het bijbrengen van beeldgeletterdheid aan de bovenbouw van het po en het vo is deze korte film op YouTube interessant. Pauzeer de film na twee en halve minuut en vraag de klas hoe het verhaal gaat aflopen. Waarop baseren ze hun vermoeden? Vervolgens speel je de film verder af en evalueer je.
Het is dus moeilijk om (nieuws)beelden te interpreteren. Dat geldt ook voor nieuwsfeiten. Het belang van objectieve nieuwsgaring is evident. Het aantal mensen dat dagelijks een krant openslaat daalt echter, terwijl de nieuwsconsumptie via sociale media blijft stijgen. Meer dan de helft van de mensen onder de 35 gebruikt wekelijks Facebook voor nieuws. Wat dat voor problemen oplevert onderzocht Nieuwsuur onlangs.

Mocht je zelf in de klas anoniem een quizje willen afnemen dan is Mentimeter bijzonder geschikt. Met Mentimeter kun je meningen peilen met multiple choice vragen en open vragen, maar ook met schaalvragen, schatten en je kunt 100 punten laten verdelen over een aantal opties. Je hoeft je niet eens te registreren om één vraag te stellen waarop de klas via een site en een nummer kan antwoorden. Vanaf elke pc of smartphone kan slechts één keer antwoord worden gegeven, een tweede keer wordt geweigerd. Je ziet op het digibord of de monitor de grafiek veranderen, totdat iedereen de vraag beantwoord heeft. Een mooie manier om gevoelige onderwerpen in te leiden. Als je je als docent gratis registreert kun je meerdere vragen (series) vastleggen bij Mentimeter.

Verder lezen: De rol van ouders en docenten. Opvoeden in een tijd van multimediaprikkels, Mentorlessen van Bureau Jeugd en Media, Lesmateriaal mediawijsheid, Veilig internetten, Filmpjes mediawijsheid