vrijdag 17 oktober 2014

Online leren voor docenten

Bij online leren denken docenten in het voortgezet onderwijs nog te veel dat het hier slechts een hype betreft en dat het trouwens ook niet om hen gaat maar om leerlingen en dan ook nog vooral om studenten in het Hoger Onderwijs. Met deze redenering hebben we dan mooi het “kwaad” bezworen. 
Wij - in het voortgezet onderwijs - denken vaak nog traditioneel, in boeken. Liever kopen we een traditionele Officecursus in, dan gebruik te maken van de mogelijkheden die bijvoorbeeld de Microsoft IT-Academy aan docenten biedt. Nee, we hebben het altijd zonder e-learning omgeving gedaan en het is trouwens ook leuker in een groepje …
Ja, dan heb ik toch wel slecht nieuws. Voor de vakantie maakte ik de leerkrachten al attent op aankomende MOOC’s voor docenten. Maar ook het aloude vertrouwde blad Didactief biedt nu webinars aan via Eduseries. Een webinar is een online variant van een seminar. Je kunt een spreker via je computer, laptop of tablet live horen, zien en eventueel vragen stellen via een chat.

Er worden nu inmiddels ook overal stappen gezet om de certificering van online leren te regelen. “Eduseries wil graag met scholen en schoolbesturen plannen maken die aansluiten bij hun eigen ontwikkelingen. Steeds meer besturen zijn bezig met het vormen van ‘huisacademies’. Daar passen eduseries goed in. Hiermee wordt actuele kennis en achtergrondinformatie door experts overgedragen aan leerkrachten via weblezingen, webinars en studiebijeenkomsten. Een schoolbestuur kan daar vervolgens zelf praktijkwebinars aan toevoegen om de ontwikkelingen binnen de eigen school aan de orde te stellen. U kunt bijvoorbeeld denken aan eduseries rond thema’s als passend onderwijs, hoogbegaafdheid, taal, lezen of wetenschap & techniek. Een voordeel van een dergelijke samenwerking is dat leraren die deelnemen aan eduseries in de toekomst certificering krijgen.”

Ik voorspel dat een dergelijk cursusaanbod meer en meer gaat plaatsvinden. Het wordt dus minder gezellig in cursusland en ook de communicatie met de cursusgever zal niet face to face, maar digitaal gaan verlopen. Maar goed, er staat wel tegenover dat je niet hoeft te reizen en dat je de cursus nog eens terug kunt zien ... 
Deze ontwikkelingen zijn eens te meer een reden om nu te gaan werken aan jouw 21ste eeuwse vaardigheden. Onderwijsvanmorgen publiceerde eind vorig jaar al een lijst met YouTube kanalen die voor docenten van belang kunnen zijn en stelt : “het is een prima medium om je als docent professioneel bij te scholen” Ik heb de lijst hieronder nog wat aangevuld.

Een aantal voorbeelden van online leermateriaal voor docenten:

Learning to Teach Online
Een pareltje voor docenten (Onderwijs van Morgen). Het YouTube-kanaal Learning to Teach Online, van het Australische College of Fine Arts, staat bomvol handige how-to’s en inzichten waar je als docent meteen mee uit de voeten kunt. De focus van dit kanaal ligt op de professionele ontwikkeling van docenten op het gebied van online leren en lesgeven. Het geven van audio feedback, het gebruik van wiki’s, online discussies, wetenschappelijk onderzoek, timemanagement... Alles komt aan bod.

Webinars van Kennisnet.
In het kader van professionaliseren van docenten biedt deze pagina toegang tot de webinars van Kennisnet. Je kunt hier oude webinars bekijken en je inschrijven voor nieuwe. Onder meer kun je terug zien webinars over Tieners en privacy en Privacy en ict in het onderwijs.



Online Masterclasses en lezingen in OpenU
Online masterclasses worden om de paar weken georganiseerd en zijn achter een computer met internet te volgen. Voor iedere masterclass moet je je apart inschrijven. De inschrijfvoorwaarden worden bij de masterclass bekend gemaakt. Sommige masterclasses zijn vrij en gratis toegankelijk,en datzelfde geldt voor Online lezingen. Die worden op onregelmatige tijden verzorgd in OpenU over een interessant onderwerp. De lezingen zijn, net als de masterclasses, via de internet te volgen en duren ongeveer een uur. Inschrijfvoorwaarden worden bij elke lezing bekend gemaakt. De meeste zijn echter open toegankelijk. In het archief kun je eerdere masterclasses terugzien.
Gratis cursussen van de Open Universiteit vind je hier.

Technologie en Onderwijs
Hoe gebruik je Windows optimaal in de klas? Hoe creëer je draagvlak voor je ICT-project? Leer meer over deze en andere onderwerpen via onze webinars en trainingen. Of brainstorm met andere onderwijsprofessionals over innovatie in het onderwijs op onze onderwijsevents. Eén van de webinars gemist? Via webinar gemist kun je alle webinars terugkijken.

Vereniging voor Onderwijsresearch
Heb je de live webinars van de VOR gemist? Geen probleem! De opnames zijn gewoon beschikbaar. Hier vind je onder meer een webinar over Digitaal toetsen.

De MOOC’s van Cubiss
Hierover schreef ik al eerder. Het gaat hier niet allen om didactiek maar hier kun je ook een MOOC volgen over Poëzie in de jeugdliteratuur.

Microsoft IT Academy
Via het SLB-account - waarop je als docent ook je Microsoft software besteld - worden op basis van de Microsoft IT Academy docenten, studenten of leerlingen en medewerkers opgeleid en gecertificeerd voor alle Microsoft producten, zoals Microsoft Office (onder andere Word, Excel en PowerPoint).

ISTE
The International Society for Technology in Education, of simpelweg dus gewoon ISTE, is de Amerikaanse variant van de BETT-conferentie in Londen. Een jaarlijks terugkerend evenement in steeds verschillende steden waar je alles te weten komt over de nieuwste ontwikkeling op het gebied van onderwijs en technologie. Naast alle conferenties en full-lenght sessie video’s ben je bij ISTE aan het goede adres voor video’s over Project-based learning, Passion-based learning, E-pedagogiek, vakoverstijgende samenwerking en meer.



SimpleK12
Op het YouTube-kanaal van SimpleK12 moet je om het een beetje overzichtelijk te houden de video’s sorteren op playlists (in bovenstaande link al gedaan). Pas dan kun je verder grasduinen door honderden korte, praktische video’s. Wil je weten hoe je gemakkelijk tijd bespaart met online applicaties? Hoe leerlingen succesvol online samen kunnen werken? Wat je allemaal kunt met de verschillende Google Tools? Uitleg en lesideeën bij meer dan honderd relevante onderwijs-apps? Je merkt het al. Een kanaal boordevol informatie waar je zo zelf verder mee aan de slag kunt.

Buck Institute for Education
Hoe combineer je als docent je lessen met de 21ste eeuwse vaardigheden? Dat kan op verschillende manieren, maar het is niet altijd even gemakkelijk. Op het YouTube-kanaal van het Buck Institute for Education vind je allerlei handige video’s die jou als docent helpen bij het ‘century proof’ maken van je lessen. De focus ligt hierbij op project based learning. Sommige video’s zijn aan de lange kant, maar toch de moeite waard. Bekijk bijvoorbeeld de webinar over het implementeren van kritisch denken in je lessen en projecten. Dit kanaal blijft niet bij de basis maar gaat vrij snel de diepte in. Een aanrader voor docenten die meer willen weten over onderwerpen waar ze reeds mee bezig zijn.



Kennisnet antwoord
Wil je weten hoe je gemakkelijk samen kunt werken aan één document? Of hoe je als docent je persoonlijke Facebook-account kunt afschermen voor nieuwsgierige leerlingen? Bij Kennisnet Antwoord krijg je - hoe toepasselijk - antwoord op deze en meer praktische vragen. In korte filmpjes van ongeveer een minuut legt Kennisnet zaken uit waar je zelf misschien wel uren mee zoet zou zijn geweest. Deze filmpjes helpen je om op een laagdrempelige manier te experimenteren met digitale en sociale toepassingen. Zowel in de klas als buiten de lesuren.

Is het dan alleen maar rozengeur en maneschijn? Neen. Surf en Open Universiteit publiceerden vorige maand een thema-uitgave Open en online onderwijs: Didactiek. Open en online onderwijs biedt weliswaar volop mogelijkheden om de kwaliteit, toegankelijkheid en doelmatigheid van hetn dit geval - hoger onderwijs te verbeteren. Het onderwerp heeft met name door de opkomst van MOOC’s een grote vlucht genomen. Er is echter ook grote kritiek op de didactiek van MOOC’s en online onderwijs in het algemeen. Daarom behandelt deze editie de praktische do’s and don’ts voor de didactiek van open en online onderwijs.

Met dank aan : Onderwijsvanmorgen

vrijdag 10 oktober 2014

Coming Out Dag 2014

Sinds 1 december 2012 zijn scholen verplicht aandacht te besteden aan seksualiteit en seksuele diversiteit. Hiervoor is voor de onderbouw van het VO kerndoel 43 aangepast. De aanpassing is bedoeld om de acceptatie van seksuele diversiteit te bevorderen. Aandacht voor seksualiteit en seksuele verschillen kan ook tot een veiliger schoolklimaat leiden. Lesbische, homoseksuele, biseksuele en transgenderleerlingen voelen zich dikwijls onveiliger dan andere leerlingen en worden vaker gepest. Ook zijn er jongeren die te maken hebben met seksueel geweld. Deze leerlingen kunnen meer uit zichzelf halen als zij op school worden geaccepteerd en gerespecteerd. Op Coming Out Dag wordt overal ter wereld aandacht gevraagd voor de positie van lesbiennes, homo’s, bi’s en transgenders (LHBT’s). De Coming Out Dag (vandaag) staat dit jaar in het teken van biseksualiteit.

Teleblik heeft een tijdbalk geplaatst waarin je kunt zie hoe de LHBT-gemeenschap de afgelopen 50 jaar op televisie en in films werd geportretteerd. Het is een goede inleiding op het onderwerp. De Teleblikpagina geeft ook een aantal handige links naar organisaties.
Schoolsoutweb is er voor iedereen die graag wil dat de school een prettige en veilige plek is voor alle leerlingen en medewerkers: of ze nu hetero, lesbisch-, homo-, biseksueel of transgender (LHBT) zijn! Schoolsoutweb is een product van SchoolsOUT. Dit is een Nijmeegs samenwerkingsverband tussen het Voortgezet Onderwijs, homojongerengroep DITO!,COC Nijmegen, GGD Gelderland-Zuid en de gemeente Nijmegen. Sinds zomer 2011 is deze samenwerking uitgebreid met ROC Nijmegen en diverse basisscholen in en rond Nijmegen. Hier vind je - als je aanklikt ‘ik werk op een middelbare school’ - lesmateriaal.
In de serie Voortplanting van Bio-Bits vmbo handelt aflevering 14 over seksualiteit. Onderwerpen als verliefdheid, geslachtsorganen, homoseksualiteit, en relaties worden behandeld. Deze aflevering kun je lenen in de Mediatheek.
Op Yurls Net vind je een overzicht van onder meer lesmateriaal, adressen en hulpverlening. Lesmateriaal vind je ook op Gay&School. Het betreft hier lesmateriaal voor het voortgezet onderwijs over seksuele diversiteit. Docenten kunnen hier zelf mee aan de slag.



Codename Future heeft een gartis lessenpakket getiteld What’s up? Het lespakket is geschikt voor de onderbouw van het VO (leerjaar 1 en 2) en bestaat uit vier modulen, die ieder circa 50 minuten duren. De modulen kunnen los van elkaar gebruikt worden. De docent kan kiezen welke lesmodules hij/zij het meest geschikt vindt voor een bepaalde klas. De lessen kunnen ingezet worden tijdens het mentoruur, lessen maatschappijleer of biologie. Om aan de slag te kunnen met dit lespakket moet je wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Kijk hiervoor onder ‘Aan de slag’.



Tot slot: Can you fix it? is een online game voor jongeren waarin ze kunnen oefenen in het aangeven van grenzen en wensen op seksueel gebied. In de game zien de spelers films van jongeren die zich samen in een seksueel spannende situatie bevinden die uit de hand dreigt te lopen (Bijvoorbeeld ‘Coming Out’). Door op de 'Fix it' knop te drukken kunnen ze de afloop van het filmpje beïnvloeden. Was het maar zo simpel in het echte leven.

vrijdag 3 oktober 2014

Ik screencast, jij screencast, wij screencasten

Het heet 'Flipping the classroom’ en betekent letterlijk ‘het omdraaien van de les’. Leerlingen luisteren en kijken thuis naar jouw uitleg van de lesstof in een video, waardoor er in de les tijd vrijkomt voor dingen die normaal als huiswerk worden opgegeven: opdrachten maken, met digitaal lesmateriaal werken, onderzoek doen, in groepjes werken, et cetera. Het idee is afkomstig van de hier al vaker besproken Khan Academy.

Je hebt er overigens helemaal geen organisatie, dure software of specifieke kennis van film-editing voor nodig om zo’n filmpje te maken. Echt iedereen kan het. Je maakt eenvoudig een video door het scherm van jouw monitor op te nemen (dit heet een screencast). Met een microfoon (of hoofdtelefoon met microfoon) kun je ook jouw stem aan het filmpje toevoegen. Misschien beschik je over een tekentablet? Dan kun je gemakkelijk een schoolbord visualiseren, daarop schrijven en op deze wijze jouw formule of grammaticaregel uitleggen aan je leerlingen. Maar je kan ook een PowerPoint - die je eerder in de klas liet zien - later voorzien van jouw stem en dan als video naar de leerlingen sturen.

Enkele van de tips uit eDing 9 van de online cursus 21eDingen:
  • Begin in je screencast eerst kort te vertellen wat er in de screencast getoond gaat worden. Je zou daar bijvoorbeeld een PowerPoint dia ter ondersteuning voor kunnen gebruiken binnen de screencast. 
  • Indien de online screencastdienst dat toelaat (middels pauzeknop of toetscombinatie), neem dan vooral je pauzes tijdens de opname. 
  • Maak niet meer muisbewegingen dan echt noodzakelijk. Dat kan erg onrustig zijn en leidt af. 
  • Wees zuinig met hoeveelheid gesproken tekst. Ga geen triviale zaken die op het scherm plaatsvinden ook nog eens toelichten. 
  • Geef aan het einde van de screenkast een korte terugblik waarin je het belangrijkste herhaalt. 
Denk ook altijd hier aan:
  • Maak een gratis account aan bij YouTube en begin een eigen kanaal. Het is allemaal gratis. Plaats hier de filmpjes die je maakt. 
  • Maak bij ieder filmpje op YouTube een beschrijving bij de geüploade instructiefilmpjes. 
Er is veel screencastsoftware op de markt. Overzichten vind je bij Stefan van der Weide, hier en bij LifeHacker. Een overzicht dat ook nog eens iPad-apps toont vind je hier. Eerder schreef ik al over JING, een tabblad dat altijd op je bureaublad aanwezig is en eenvoudig en direkt is in te schakelen. Heel handig als je jouw les op het digibord bijvoorbeeld live wilt opnemen.

Wil je een filmpje van nog geen 5 minuten opnemen dan volstaat Screenr. Screenr werkt alleen online en is eigenlijk de meest simpele screencast. Het werkt als een Java-applet. Java vraagt je eerst wel toestemming om de applet te draaien.



Screencast-O-Matic heeft mijn voorkeur. Kennisnet heeft voor deze tool een goede handleiding beschikbaar gesteld. Met Screencast-O-Matic kun je tot 15 minuten video opnemen. Dat is ruim voldoende en volgens mij ook ruimschoots de maximale lengte voor een uitlegvideo. Je kunt met Screencast-O-Matic je scherm opnemen, maar ook de webcam inschakelen. Screencast-O-Matic draait ook als een Java-applet op je computer, zonder dat je iets hoeft te installeren. Geef toestemming bij de popup die volgt nadat je Start recording hebt aangeklikt. Als je een account aanmaakt bij Screencast-O-Matic kun je de video bewaren op je eigen pc, online bij Screencast-O-Matic of je kunt de video direct publiceren op je YouTube kanaal.
Mocht je beschikken over een Mac, dan kun je naast Screencast-O-Matic ook screencasts maken met het standaard op je Mac geïnstalleerde programma QuickTime. Via het menu Archief kun je kiezen voor het maken van een nieuwe schermopname.


Eind 2013 werd Jelmers door VN als beste onderwijsvernieuwer gezien. Elmers gebruikt in zijn onderwijs veel video. Geïnspireerd worden kun je ook door de in juni gepubliceerde lijst van de 15 beste YouTube docenten.

Tot slot, heb je vroeger ooit al eens videofilmpjes gemaakt op cassette, of heb je beelden nodig uit het VHS-tijdperk, dan zou je kunnen overwegen om Debut-Video-Capture te installeren op jouw computer. Deze software kan van allerhande externe apparaten waaronder een videorecorder de signalen opnemen en daarmee je oude films digitaliseren.


Maar ja, waarom zou je het eigenlijk doen? Is het effectief? Leren leerlingen zo de stof beter? Op verzoek van kennisnet heeft de School of Health Professions Education van de Universiteit Maastricht een meta-analyse gemaakt. Daaruit blijkt dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat ‘Flipping the classroom’ een goed model is. Wel is het volgens de onderzoekers een prima invulling van Blended Learning, de combinatie van offline- en online leren (Blended Learning).
Eerder al onderzocht Liesbeth Kester (bijzonder hoogleraar Multimediale Educatie bij de Open Universiteit) de effectiviteit van internetfilmpjes op het leren. Of het nu gaat om de kwantumtheorie, een vreemde taal leren of cupcakes bakken: nieuwe informatie onthouden en begrijpen we altijd beter wanneer beelden aan tekst worden toegevoegd. Om het te laten beklijven is het echter noodzakelijk het geleerde direct toe te passen. Filmpjes en programma's om iets te leren doen of kennis te verwerven zijn er op internet en televisie voldoende. Denk maar aan filmpjes die leren breien, cupcakes maken of vreemde talen te leren spreken. Of denk aan documentaires over de Tweede Wereldoorlog of de televisieserie De Gouden Eeuw om kennis over de geschiedenis te verwerven. Maar dan kun je nog niet direct breien of die taal spreken. Noch beschik je dan over die kennis over de Tweede Wereldoorlog of de Gouden Eeuw. Eerst moet natuurlijk de kennis worden toegepast, voordat de vaardigheid of kennis is verworven. De kennis toepassen die een kijker heeft gezien in een programma als De Gouden Eeuw, kan door het geleerde na te vertellen, samen te vatten of vragen te beantwoorden in een quiz erover.
Frank de Vries, leerkracht ict, deed onlangs een experiment bij de Bloemendaalse Schoolvereniging om alleen via YouTube, Google en sociale media les te geven. Van twee groepen 8a en 8b kreeg één groep aardrijkskunde nieuwe stijl, dus alleen met sociale media. De andere groep werd traditioneel en klassikaal bediend. De resultaten met de digitale methode waren zeer positief, maar ook De Vries blijft wel de nadruk leggen op de monitorende rol van de docent (Leren op de basisschool via sociale media).
Amerikaans onderzoek naar online leren geeft trouwens wel aan dat we ons voor het Hoger Onderwijs op een omslagpunt bevinden. Het Online Computer Library Center (OCLC) heeft dit jaar het rapport At a Tipping Point: Education, Learning and Libraries gepubliceerd. In dit rapport wordt ingegaan op het gedrag, de overtuigingen en verwachtingen van consumenten met betrekking tot online leren. Het rapport is gericht op bibliothecarissen en wil hen inzicht geven in de ontwikkelingen en kansen die dit met zich meebrengt. OCLC zegt het onderzoek te hebben uitgevoerd omdat het onderwijs momenteel onderhevig is aan een permanente verandering terwijl ook het gedrag van consumenten verandert. Dat wordt onder andere veroorzaakt door de mogelijkheden van onder meer MOOCs en mobiele toepassingen, in combinatie met de hoge kosten voor tertiair onderwijs. De informatieconsument transformeert geleidelijk tot een online onderwijsconsument, zo stelt OCLC.

Ok, wat moet je nou met al deze kennis? Is online leren slechts een prima aan/invulling van Blended Learning of is het meer? Heeft het voor of tegen zijn misschien ook met leeftijd van de docent te maken of juist ook met de mate van interactiviteit van de online content? Hoe dan ook, ik meldde het al eerder: als docent heb je - of je het wilt of niet - ondertussen grote concurrentie van YouTube-collega’s. Vraag het maar eens aan jouw leerlingen. Misschien is het alleen daarom al goed om niet met je rug naar deze veranderingen te staan.

Zie ook: Scoop.itKennisnet en COS maart 2013 (Mediatheek)