donderdag 9 februari 2017

Spieken 2.0

Over examenfraude en de rol van het internet daarbij is al veel gepubliceerd. Eerder werden in artikelen vaak landen als Irak en Algerije als extreme voorbeelden genoemd. In deze landen werden namelijk tijdens examenperiodes alle sociale media of zelfs het hele internet tijdelijk geblokkeerd om de kans op examenfraude te verkleinen.
Maar goed, wij zijn - wat spieken betreft - inmiddels in een gevaarlijke 2.0 versie terecht gekomen: niet meer voorzichtig over je schouder gluren naar de antwoorden die de buurman invult, maar tijdens een digitale toets stiekem whatsappen via de internetbrowser. Of … huiswerkopdrachten delen via Facebook zonder dat je docent het weet en zo kun je nog vele voorbeelden noemen zoals (in ons geval) via Google-Drive snel een document delen met een aantal leerlingen … Ook al ben je als docent niet zo ict-vaardig en droom je misschien ook wel van het afsluiten van het hele internet tijdens jouw toets of examen, je moet je toch enigszins gaan verdiepen in deze materie. Als je niet weet wat er intussen mogelijk is, kun je ook niet ingrijpen en dat is echt nodig.
Studenten zijn namelijk massaal gaan frauderen met behulp van mobieltjes, smartwatches en sociale media. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws van vorig jaar. Zij zagen ook dat onderwijsinstellingen die nieuwe fraudemethoden maar moeilijk kunnen bijhouden. Het zijn digitale technieken waar studenten tegenwoordig mee frauderen. En dat gebeurt steeds vaker: in vier jaar tijd, tussen 2011 en 2015, steeg het aantal fraudegevallen met 76 procent. Dat blijkt uit documenten die RTL Nieuws van de examencommissies van vier universiteiten ontving.
Onderwijsinstellingen tasten vaak in het duister over wat hun studenten allemaal uitspoken, waardoor veel fraudegevallen nooit aan het licht komen, concludeert Arie de Wild, onderzoeker en docent aan de Hogeschool Rotterdam. Samen met een groep studenten onderzocht hij verborgen fraudemethoden die studenten aan de hogeschool gebruikten. De resultaten presenteerden zijn studenten vervolgens aan het bestuur. De bestuursleden keken elkaar vol verbazing aan: "doen studenten dit?" Vanwege de gevoeligheid van het onderwerp, werd een bijzondere vraagmethodiek toegepast. Studenten voerden informele gesprekken met medestudenten over opvallende zaken binnen het onderwijs. Tentamenfraude werd hierbij verrassend veel genoemd. (Bron: Hogeschool Rotterdam)
De Wild denkt dat de fraudegevallen die RTL heeft ontdekt feitelijk “het topje van de ijsberg” zijn. Sommige grote opleidingen maken nooit melding van fraude. ”Dat kan niet waar zijn’', aldus De Wild. Alleen kijken naar bekende manieren van fraude kan wat De Wild betreft dan ook niet. Wat hem aangaat moeten examencommissies ook naar de “ijsberg onder water” kijken. Een student vertelt dat hij op alle drie de opleidingen die hij volgde fraude meemaakte. ”De surveillant had niks in de gaten'', zegt hij over een digitaal examen waarbij klasgenoten met elkaar overlegden via Whatsapp. (Bron: De Gelderlander)
The Independent kopte in juli 2016: “Exam cheating: A third of students admit to doing so this year alone, as survey reveals the most unusual methods used”. In het artikel staan wat voorbeelden genoemd, digitaal en - zeg maar - ouderwets. Ik moet zeggen dat ik bij sommige ‘methoden’ toch wel wat moet lachen: papier inslikken en weer ophoesten? Morse? Een vriend of vriendin die voor de deur met (hand)signalen probeert te helpen?
Morse - moet toch opvallen dat tikken, denk ik dan - wordt toch wel vaker genoemd en uit een top 7 van spiekmethoden blijkt, dat je ook het flesje met water of andere drank als surveillant niet helemaal meer kunt vertrouwen.



Maar ja, hoe vreemd sommige methoden ook lijken (de zoekterm ‘cheating on exam’ levert een keur aan vreemde voorbeelden op), het is natuurlijk een probleem. Wat te doen? Heel goed opletten dus of telefoons (en dus ook smartphones), smartwatches en (camera)brillen helemaal verbieden tijdens examens?



Of misschien voorafgaand aan een examen iedereen door detectiepoorten leiden om bluetoothapparatuur te detecteren? Wel een kostenpost natuurlijk. Bedenk echter wel dat er ook gewoon reclame wordt gemaakt voor allerhande devices om te frauderen voor je examen. Dat er iets moet gebeuren is dus wel duidelijk.



Alle bovengenoemde maatregelen, vaste zitplaatsen en controle van de identiteit van de kandidaat heeft wellicht voor sommigen de schijn van een minidictatuur, maar het internet wordt in elk geval niet gestoord. In het verleden werd soms een ‘jammer’ ingezet om mobiel telefoonverkeer te verstoren waardoor bellen of gebeld worden niet mogelijk was. De apparaten zenden een breedbandig stoorsignaal uit op de frequentiebanden 880 - 960 MHz, 1710 - 1880 MHz, 1900 - 2070 MHz en 2110 - 2170 MHz wat spraak- en dataverkeer in de omgeving van de jammer onmogelijk was. In 1999 werd het in bezit hebben en gebruiken van jammers verboden dankzij richtlijn 1999/5/EG. Deze richtlijn verbiedt het gebruik van onder andere jammers en andere stoorzenders. Dit verbod wordt actief gehandhaafd.
Tijdens eindexamenperiodes wordt bij middelbare scholen streng gecontroleerd op het gebruik van gsm-jammers. De scholen riskeren een boete als zij met illegale middelen spieken proberen te bestrijden. Zo'n blokker is namelijk even illegaal als het spieken zelf, zegt het Agentschap Telecom. “Gsm-jammers zijn streng verboden omdat die het telecomverkeer in en buiten de school onmogelijk maken. Noodnummer 112 en andere hulpdiensten kunnen bij calamiteiten niet worden gebeld."
Scholen krijgen inderdaad het advies leerlingen smartphones en smartwatches te laten inleveren bij het begin van een examen. Directeur Spijkerman van Agentschap Telecom: “Met een gsm-detector kan vervolgens eenvoudig worden vastgesteld of er toch nog mobiel verkeer in het lokaal aanwezig is."
Schooldirecteuren doen er verder verstandig aan het wifi-netwerk van de school uit te zetten en leerlingen voor de start van de examens een groepsbericht met de regels te sturen. Niet alleen middelbare scholen, ook universiteiten doen hun best om digitaal spieken te voorkomen. Zo zetten de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Universiteit Maastricht ook gsm-detectors in als studenten naar de wc-gaan. Zodra een smartphone wordt aangezet krijgt een surveillant een signaal.

Nu denk je misschien dat dit wel een beetje een overkill is, maar dat is het niet. En het is een groot en moeilijk te tackelen probleem …






Al in 2014 stelde de Telegraaf: Dacht je in het aankomende studiejaar toetsantwoorden te kunnen checken op je smartwatch? Dan heb je pech als je studeert aan Hogeschool Rotterdam. De 30.000 studenten moeten hun horloges namelijk af doen tijdens tentamens. Het is gewoon voor surveillanten niet te doen om te checken of iemand een ouderwets klokje of een wearable met alle digitale mogelijkheden om de pols heeft, omdat ze steeds meer op elkaar gaan lijken. Anno 2017 is dat eigenlijk alleen maar erger geworden.




Ook de NRC publiceerde vorig jaar rond de examentijd een artikel met de kop: Spieken met je smartphone. Dit artikel eindigt met de verzuchting van Michiel van Diesen, docent bij de opleiding Digital Business Concepts aan Fontys Hogescholen. Door technologische vernieuwing is fraude in de toekomst nauwelijks nog te voorkomen, vreest Van Diesen “Smartwatches zijn al lastig te herkennen, straks krijgen we nog een groter probleem met slimme brillen.” Het is een van redenen dat hij is begonnen met een gedurfde proef. Studenten geeft hij minder tijd voor hun tentamen, maar ze mogen naar hartelust Google gebruiken. Feitenkennis wordt volgens Van Diesen minder belangrijk, omdat internet altijd bij de hand is. “In hoeverre is het nog noodzakelijk om een heel boek uit je hoofd te leren? We willen dat onze studenten in hun loopbaan vooral zaken als inzicht en creativiteit laten zien.”
Ik persoonlijk hoop niet dat het dit de oplossing is voor het geconstateerde probleem, want parate feitenkennis is m.i. wel degelijk belangrijk. Zie bijvoorbeeld ook “Leren is niet ‘dat zoeken we op’” van Ger Groot in Trouw. Ik betwijfel dus sterk of we hier de oplossing hebben.

Tot besluit: soms kan techniek echter ook weer uitkomst geven: