vrijdag 3 oktober 2014

Ik screencast, jij screencast, wij screencasten

Het heet 'Flipping the classroom’ en betekent letterlijk ‘het omdraaien van de les’. Leerlingen luisteren en kijken thuis naar jouw uitleg van de lesstof in een video, waardoor er in de les tijd vrijkomt voor dingen die normaal als huiswerk worden opgegeven: opdrachten maken, met digitaal lesmateriaal werken, onderzoek doen, in groepjes werken, et cetera. Het idee is afkomstig van de hier al vaker besproken Khan Academy.

Je hebt er overigens helemaal geen organisatie, dure software of specifieke kennis van film-editing voor nodig om zo’n filmpje te maken. Echt iedereen kan het. Je maakt eenvoudig een video door het scherm van jouw monitor op te nemen (dit heet een screencast). Met een microfoon (of hoofdtelefoon met microfoon) kun je ook jouw stem aan het filmpje toevoegen. Misschien beschik je over een tekentablet? Dan kun je gemakkelijk een schoolbord visualiseren, daarop schrijven en op deze wijze jouw formule of grammaticaregel uitleggen aan je leerlingen. Maar je kan ook een PowerPoint - die je eerder in de klas liet zien - later voorzien van jouw stem en dan als video naar de leerlingen sturen.

Enkele van de tips uit eDing 9 van de online cursus 21eDingen:
  • Begin in je screencast eerst kort te vertellen wat er in de screencast getoond gaat worden. Je zou daar bijvoorbeeld een PowerPoint dia ter ondersteuning voor kunnen gebruiken binnen de screencast. 
  • Indien de online screencastdienst dat toelaat (middels pauzeknop of toetscombinatie), neem dan vooral je pauzes tijdens de opname. 
  • Maak niet meer muisbewegingen dan echt noodzakelijk. Dat kan erg onrustig zijn en leidt af. 
  • Wees zuinig met hoeveelheid gesproken tekst. Ga geen triviale zaken die op het scherm plaatsvinden ook nog eens toelichten. 
  • Geef aan het einde van de screenkast een korte terugblik waarin je het belangrijkste herhaalt. 
Denk ook altijd hier aan:
  • Maak een gratis account aan bij YouTube en begin een eigen kanaal. Het is allemaal gratis. Plaats hier de filmpjes die je maakt. 
  • Maak bij ieder filmpje op YouTube een beschrijving bij de geüploade instructiefilmpjes. 
Er is veel screencastsoftware op de markt. Overzichten vind je bij Stefan van der Weide, hier en bij LifeHacker. Een overzicht dat ook nog eens iPad-apps toont vind je hier. Eerder schreef ik al over JING, een tabblad dat altijd op je bureaublad aanwezig is en eenvoudig en direkt is in te schakelen. Heel handig als je jouw les op het digibord bijvoorbeeld live wilt opnemen.

Wil je een filmpje van nog geen 5 minuten opnemen dan volstaat Screenr. Screenr werkt alleen online en is eigenlijk de meest simpele screencast. Het werkt als een Java-applet. Java vraagt je eerst wel toestemming om de applet te draaien.



Screencast-O-Matic heeft mijn voorkeur. Kennisnet heeft voor deze tool een goede handleiding beschikbaar gesteld. Met Screencast-O-Matic kun je tot 15 minuten video opnemen. Dat is ruim voldoende en volgens mij ook ruimschoots de maximale lengte voor een uitlegvideo. Je kunt met Screencast-O-Matic je scherm opnemen, maar ook de webcam inschakelen. Screencast-O-Matic draait ook als een Java-applet op je computer, zonder dat je iets hoeft te installeren. Geef toestemming bij de popup die volgt nadat je Start recording hebt aangeklikt. Als je een account aanmaakt bij Screencast-O-Matic kun je de video bewaren op je eigen pc, online bij Screencast-O-Matic of je kunt de video direct publiceren op je YouTube kanaal.
Mocht je beschikken over een Mac, dan kun je naast Screencast-O-Matic ook screencasts maken met het standaard op je Mac geïnstalleerde programma QuickTime. Via het menu Archief kun je kiezen voor het maken van een nieuwe schermopname.


Eind 2013 werd Jelmers door VN als beste onderwijsvernieuwer gezien. Elmers gebruikt in zijn onderwijs veel video. Geïnspireerd worden kun je ook door de in juni gepubliceerde lijst van de 15 beste YouTube docenten.

Tot slot, heb je vroeger ooit al eens videofilmpjes gemaakt op cassette, of heb je beelden nodig uit het VHS-tijdperk, dan zou je kunnen overwegen om Debut-Video-Capture te installeren op jouw computer. Deze software kan van allerhande externe apparaten waaronder een videorecorder de signalen opnemen en daarmee je oude films digitaliseren.


Maar ja, waarom zou je het eigenlijk doen? Is het effectief? Leren leerlingen zo de stof beter? Op verzoek van kennisnet heeft de School of Health Professions Education van de Universiteit Maastricht een meta-analyse gemaakt. Daaruit blijkt dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat ‘Flipping the classroom’ een goed model is. Wel is het volgens de onderzoekers een prima invulling van Blended Learning, de combinatie van offline- en online leren (Blended Learning).
Eerder al onderzocht Liesbeth Kester (bijzonder hoogleraar Multimediale Educatie bij de Open Universiteit) de effectiviteit van internetfilmpjes op het leren. Of het nu gaat om de kwantumtheorie, een vreemde taal leren of cupcakes bakken: nieuwe informatie onthouden en begrijpen we altijd beter wanneer beelden aan tekst worden toegevoegd. Om het te laten beklijven is het echter noodzakelijk het geleerde direct toe te passen. Filmpjes en programma's om iets te leren doen of kennis te verwerven zijn er op internet en televisie voldoende. Denk maar aan filmpjes die leren breien, cupcakes maken of vreemde talen te leren spreken. Of denk aan documentaires over de Tweede Wereldoorlog of de televisieserie De Gouden Eeuw om kennis over de geschiedenis te verwerven. Maar dan kun je nog niet direct breien of die taal spreken. Noch beschik je dan over die kennis over de Tweede Wereldoorlog of de Gouden Eeuw. Eerst moet natuurlijk de kennis worden toegepast, voordat de vaardigheid of kennis is verworven. De kennis toepassen die een kijker heeft gezien in een programma als De Gouden Eeuw, kan door het geleerde na te vertellen, samen te vatten of vragen te beantwoorden in een quiz erover.
Frank de Vries, leerkracht ict, deed onlangs een experiment bij de Bloemendaalse Schoolvereniging om alleen via YouTube, Google en sociale media les te geven. Van twee groepen 8a en 8b kreeg één groep aardrijkskunde nieuwe stijl, dus alleen met sociale media. De andere groep werd traditioneel en klassikaal bediend. De resultaten met de digitale methode waren zeer positief, maar ook De Vries blijft wel de nadruk leggen op de monitorende rol van de docent (Leren op de basisschool via sociale media).
Amerikaans onderzoek naar online leren geeft trouwens wel aan dat we ons voor het Hoger Onderwijs op een omslagpunt bevinden. Het Online Computer Library Center (OCLC) heeft dit jaar het rapport At a Tipping Point: Education, Learning and Libraries gepubliceerd. In dit rapport wordt ingegaan op het gedrag, de overtuigingen en verwachtingen van consumenten met betrekking tot online leren. Het rapport is gericht op bibliothecarissen en wil hen inzicht geven in de ontwikkelingen en kansen die dit met zich meebrengt. OCLC zegt het onderzoek te hebben uitgevoerd omdat het onderwijs momenteel onderhevig is aan een permanente verandering terwijl ook het gedrag van consumenten verandert. Dat wordt onder andere veroorzaakt door de mogelijkheden van onder meer MOOCs en mobiele toepassingen, in combinatie met de hoge kosten voor tertiair onderwijs. De informatieconsument transformeert geleidelijk tot een online onderwijsconsument, zo stelt OCLC.

Ok, wat moet je nou met al deze kennis? Is online leren slechts een prima aan/invulling van Blended Learning of is het meer? Heeft het voor of tegen zijn misschien ook met leeftijd van de docent te maken of juist ook met de mate van interactiviteit van de online content? Hoe dan ook, ik meldde het al eerder: als docent heb je - of je het wilt of niet - ondertussen grote concurrentie van YouTube-collega’s. Vraag het maar eens aan jouw leerlingen. Misschien is het alleen daarom al goed om niet met je rug naar deze veranderingen te staan.

Zie ook: Scoop.itKennisnet en COS maart 2013 (Mediatheek)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten