donderdag 2 april 2015

Geschiedenis in 3D

Het onderwijs is een belangrijke doelgroep voor erfgoedinstellingen. Via de erfgoedsector en het onderwijs wordt aan volgende generaties informatie over onze cultuur en geschiedenis doorgegeven. De commissie de Rooij raadde begin deze eeuw aan om ‘werken met bronnen’ en ‘familie- en omgevingsgeschiedenis’ binnen de huidige kerndoelen van geschiedenis op te nemen. Erfgoed en erfgoedinstellingen nemen daarmee dus een belangrijke plaats in binnen het geschiedenisonderwijs. Kerndoel 40 luidt dan ook als volgt: “De leerling leert historische bronnen te gebruiken om zich een beeld van een tijdvak te vormen of antwoorden te vinden op vragen, en leert daarbij ook de eigen cultuurhistorische omgeving te betrekken”.

U weet het misschien niet, maar ik ben afgestudeerd historicus. Het onderwijs trok mij, toen ik afstudeerde, echter niet. Ik ben erg visueel ingesteld en ik vind daarbij het werken met bronnen (het speuren) het belangrijkste onderdeel van het vak. Film, fotografie en in het algemeen bronnenstudie waren toen ik afstudeerde binnen het onderwijs moeilijk in te passen. Als je daar in het curriculum al een gaatje voor vond moest je een lange weg afleggen. Je moest fysiek naar de betreffende instelling, van te voren het materiaal reserveren, een fee of leges betalen en dan ook nog voor de hele groep bronnen verzorgen. Je kon immers niet allemaal tegelijk hetzelfde unieke stuk inzien. Het leek mij een schier onmogelijke opgave en juist daar lag mijn passie. Vandaar mijn keuze om mijn bevoegdheid niet te halen.

Door de digitalisering van de collecties van erfgoedinstellingen zijn er echter enorme mogelijkheden ontstaan om erfgoed(bronnen) in het onderwijs te gebruiken. Een uniek gedigitaliseerd stuk blijkt nu door vele leerlingen tegelijk te kunnen worden gebruikt. Bronnenstudie is ineens - zeker door de openbaarheid van het materiaal - in een les mogelijk. Veel instellingen bieden daarvoor speciaal op het onderwijs gericht lesmateriaal aan. Dat is belangrijk want digitalisering van collecties leidt niet zonder meer tot goed bronnenmateriaal voor het onderwijs. Daar is vaak een vertaalslag voor nodig en ook een verdieping van de kennis van afgestudeerde docenten geschiedenis. Er komt namelijk zo snel en zo veel digitaal bronnenmateriaal vrij beschikbaar dat - zeker voor de al wat oudere - geschiedenisdocent dat moeilijk is bij te benen. Voor deze groep is het een nieuwe ontwikkeling en helaas wordt m.i. met deze rijkdom dan ook nog steeds weinig in de les gedaan. Specifiek over digitaal erfgoed in het onderwijs schreef Sabine Niekel een scriptie.

Tot nu toe hebben we het over het gebruik van gedigitaliseerde bronnen (papier, audiovisueel) als bronnenmateriaal voor onderzoek, maar digitalisering biedt ook de mogelijkheid om zelf nieuw digitaal bronnenmateriaal te maken. Op Historiën kwam ik onlangs een artikel tegen over historische Nederlandse steden in 3D. De verbinding tussen de game-industrie en het creëren in 3D van een natuurgetrouwe, met historisch bronnenmateriaal gestaafde, weergave van een historische stad was ik ooit al tegengekomen voor Londen. Ik zag meteen toepassingen voor het onderwijs.



Mijn hart springt over van opwinding als ik denk aan de mogelijkheden die dergelijke technieken voor het onderwijs kunnen bieden. Denk je eens in dat je een middeleeuws straatje in Zutphen in 3D vorm gaat geven aan de hand van historisch bronnenmateriaal. De (gratis) digitale tools (bv. Blender) worden steeds laagdrempeliger en professioneler en bieden een uitgekiende mogelijkheid om mediawijsheid binnen je vak aan bod te laten komen. Dat de ontwikkeling snel gaat blijkt uit het volgende: vergelijk maar eens het Rome van Google Earth in 2008 met de film die een aantal jaren later het Rome Reborn project oplevert.


Rome Reborn 2.2: A Tour of Ancient Rome in 320 CE from Bernard Frischer on Vimeo.

Over dit laatste project:
“The model is thus a representation of the state of our knowledge (and, implicitly, of our ignorance) about the urban topography of ancient Rome at various periods of time. Beyond this primary use, the model can function in other ways. It can be used to teach students or the general public about how the city looked; it can be used to gather data not otherwise available, such as the alignment of built features in the city with respect to each other or to natural features and phenomena; and, it can be used to run urban or architectural experiments not otherwise possible, such as how well the city or the buildings within it functioned in terms of heating and ventilation, illumination, circulation of people, etc. Finally, a digital model can be easily updated to reflect corrections to the model or new archaeological discoveries”. (Bron: Rome Reborn)

Tijdreizen kunnen we helaas niet - aldus het eerder aangehaalde Historiën - , maar sinds enkele jaren is het heel gemakkelijk om je een voorstelling te maken van historische (Nederlandse) steden. Verschillende organisaties hebben namelijk 3D-filmpjes gemaakt van Amsterdam, Arnhem, Hoorn en Groningen.



Bovenstaande film van Arnhem is gemaakt met Sketch Up als basis en Lumion in 3D (demo is gratis) om er een animatie van te maken. Ja maar, hoor ik jullie zeggen, dit zijn professionals. Nou, het zijn in dit geval vrijwilligers en je hoeft ook helemaal geen professional te zijn om iets dergelijks te maken. Passie, doorzetten en gebruik maken van fora en gebruikersgroepen levert een dergelijk resultaat. Laat leerlingen de ervaringen onderling ook uitwisselen in zo’n project. Arthur de Lange uit 12 Berkel maakte 3 jaar geleden al het volgende filmpje van een Romeinse villa:



Biedt een dergelijke ontwikkeling geen grandioze mogelijkheden voor een stage of voor een - wat langduriger - project met een hele klas? En je kunt natuurlijk de rollen verdelen. Enkele leerlingen onderzoeken hoe een gebouw of straat er in een bepaalde tijd uitzag, anderen maken de animatie. Denk je eens in dat je zelf een nieuwe “historische” bron maakt. Hoe gaaf is dat?

Ik geloof toch dat ik spijt heb dat ik mijn bevoegdheid niet heb.

Zie: The making of Historic London, Parijs, 4DCities, Alexandrië en A Day in Pompeï.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten