dinsdag 28 januari 2014

'Informatie' nog eenvoudiger zoeken: de Knowledge Graph

Onderstaand bericht is vooral bedoeld voor die docenten die leerlingen nog steeds naar de Mediatheek sturen met alleen maar een zoek- en geen verwerkingsopdracht. Zoeken naar feiten op het internet is in feite geen opdracht. Ik denk dat we het er allemaal wel over eens zijn dat het intikken van een zoekterm, het raadplegen van de eerste echte hit (vaak Wikipedia) en de resultaten knippen en plakken erg weinig met de hersenen doet. Sinds Google eind 2012 begon met de uitrol van de Knowledge Graph, een informatieblok rechtsboven met snelle feitjes, wat beeldmateriaal en enkele regels uit Wikipedia is het helemaal simpel geworden. De leerling tikt bijvoorbeeld de zoekterm 'Zink' in en ziet rechts de resultaten van de Knowledge Graph



Leerlingen hoeven dus nu niet eens meer door te klikken naar Wikipedia, want hun hapklare brok info staat er al. En dat is ook de bedoeling van Google.

Eerst iets meer over de Knowledge Graph. Door Google wordt er dus - naast Wikipedia - een nieuwe encyclopedie opgezet, de Knowledge Graph, gebaseerd op FreeBase. FreeBase is een database, die net als Wikipedia door vrijwilligers wordt bijgehouden en die voor een deel zelfs zijn gegevens uit Wikipedia haalt. FreeBase is sinds 2010 in handen van Google en dat is ook meteen het grote verschil met Wikipedia. De Knowledge Graph is uiteindelijk een Google-product en niet in handen van de gebruikers. Wikipedia draait echter voor het grootste deel vooral op schenkingen, onder meer van Google. Met de Knowlegde Graph wil Google de eerste informatiebehoefte nog sneller bevredigen, met als belangrijkste gevolg dat de bezoeker minder snel wegklikt van de Google-pagina's, en dus meer tijd heeft om op de advertenties te klikken. Een goede Knowlegde Graph levert Google dus veel geld op en daarmee houdt ook de steun van Google op voor Wikipedia.. De afhankelijkheidsrelatie tussen Google en Wikipedia wordt eenzijdig doorbroken en deze tendens zou Wikipedia, dat lange tijd mede door Google in het zadel werd gehouden, de das wel eens om kunnen doen. Vanaf eind 2012 dalen de bezoekersstatistieken van Wikipedia dan ook.

Dit alles gebeurt helaas gelijktijdig met een steeds grotere professionalisering van Wikipedia. ‘Wikipediaan’ is ondertussen een ‘beroep’ (op contractbasis) geworden. Ik meldde al eerder dat gerenommeerde instituten Wikipedianen in (tijdelijke) dienst hebben. Hiermee proberen instellingen hun collectie bij een breder publiek onder de aandacht te brengen. Eind 2013 gingen twee Wikipedians in Special Residence aan de slag bij twaalf speciale Nederlandse bibliotheken. Veertien maanden lang gaan zij de kennis en gegevens van deze bibliotheken en Wikipedia verbinden. Ze hopen daarmee de diversiteit en de kwaliteit van Wikipedia te vergroten door inzet van de collecties en de kennis van de instellingen. Het project wordt uitgevoerd onder auspiciën van de Werkgroep Speciale Wetenschappelijke Bibliotheken (WSWB, een samenwerkingsverband van 25 Nederlandse bibliotheken, van het Rijksmuseum tot het Afrika-Studiecentrum. Ook bij de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief ging een wikipediaan aan de slag.

Je enkel baseren op ‘feiten’ die wel of niet door vrijwilligers (met of zonder kennis van het onderwerp) en wel of niet met een winstoogpunt worden geleverd zou je toch aan het denken moeten zetten. In het kader van mediawijsheid kun je als docent op de mogelijkheden en (on)mogelijkheden van dergelijke bronnen wijzen, maar je zou vanuit jouw achtergrond toch vooral kwalitatief goede alternatieven moeten kunnen aandragen. De leerlingen maakt het niet uit, die gaan gewoon voor makkelijk. De opdrachten zouden allereerst moeten veranderen van alleen maar zoeken naar iets tot juist weer iets met die informatie gaan doen. Ik postte eerder al een bericht over het landelijke project dat we hiervoor zijn gestart.
Docenten zouden zeker op hun eigen vakgebied bekend moeten zijn met de voor hun vak belangrijkste informatieve sites. Deze sites kunnen ze in hun opdrachten meegeven en eisen dat ze worden gebruikt. De virtuele Mediatheek van de Vrijeschool Zutphen VO kan hier een goede basis bieden. Een generatie die voor informatie compleet afhankelijk is van de Knowledge Graph of Wikipedia en die nooit aan het verwerken van die informatie is toegekomen heeft later een groot probleem. Digitale dementie noemt Manfred Spitzer dit in zijn gelijknamige boek, dat je overigens kunt lenen in de Mediatheek.

1 opmerking:

  1. Goed stuk, Willem. Relevante informatie. Had me niet gerealiseerd wat die knowledge graph voor wikipedia betekent...

    BeantwoordenVerwijderen