dinsdag 4 maart 2014

Canonieke icoonfoto's

Het boek Canonieke Icoonfoto’s. De rol van (pers)foto’s in de Nederlandse geschiedschrijving van Martijn Kleppe is sinds vorige week gratis te downloaden. Het boek is interessant voor het onderwijs omdat het onderzoekt welke Nederlandse foto's functioneren als icoonfoto in schoolboeken voor het vak geschiedenis. Het gratis boek is ‘een feestje,’ zoals Kleppe het noemt, omdat de handelseditie van het gelijknamige proefschrift een jaar geleden verscheen. In een toelichting meldt Kleppe: ‘In principe wilde ik mijn boek zo snel mogelijk beschikbaar maken voor zo veel mogelijk mensen. De Erasmus Universiteit heeft het beleid dat onderzoekers hun artikelen zo veel mogelijk open access maken.’ ‘We werken immers grotendeels op kosten van de “belastingbetalers” en ik vind het ook erg zonde wanneer ons werk voor het grootse deel van het publiek onzichtbaar blijft omdat het alleen maar uitgegeven wordt door commerciële uitgevers. Daarom heb ik meteen de afspraak gemaakt met mijn uitgever dat mijn boek na een jaar beschikbaar komt.’

Canonieke icoonfoto’s onderzoekt de volgende hoofdvragen: welke foto’s van personen, gebeurtenissen of maatschappelijke processen functioneren als icoonfoto’s in onderwijsmethoden voor het vak geschiedenis en vormen daarmee ‘de canon’ van Nederlandse icoonfoto’s? Waarom fungeren deze foto’s als iconen en welke rol spelen deze foto’s in de Nederlandse geschiedschrijving? Na de analyse van 412 schoolboeken voor het vak geschiedenis kan geconcludeerd worden dat een relatief klein aantal foto’s regelmatig voorkomt.
Het moet een feest van herkenning zijn: het Vietnamese meisje vluchtend voor de napalmbommen of de Chinese man die een tank stopt op het Plein voor de Hemelse Vrede - bijna iedereen kent deze beelden. Omdat deze foto's voor meer staan dan wat letterlijk is afgebeeld, zijn het icoonfoto's die keer op keer gepubliceerd worden. Twee icoonfoto's worden in de publicatie uitgebreid geanalyseerd: die van Pieter Jelles Troelstra, terwijl hij een menigte toespreekt, en de beroemde 'baas-in-eigen-buik' foto van Dolle Mina. Deze foto's functioneren steeds meer als symbool, terwijl de datering vaak niet klopt. Regelmatig ook blijken de afbeeldingen een andere gebeurtenis te verbeelden dan de tekst suggereert.



Samenstellers van geschiedenismethoden voeren praktische redenen aan waarom ze dezelfde foto's kiezen, zoals herkenbaarheid, wat de verkoopcijfers ten goede zou komen. Bovendien hebben redacteuren weinig tijd om naar beeldmateriaal te zoeken. Daarom raadplegen ze in eerste instantie hun geheugen, met als gevolg dat vaak dezelfde foto's terugkomen in lesmethoden. Dit boek pleit er daarom terecht voor meer aandacht te besteden aan de rol van beeldmateriaal in de Nederlandse geschiedschrijving. 


Mooie opdracht: laat leerlingen zelf eens op zoek gaan naar ander beeldmateriaal voor de hoofdstukken uit hun geschiedenismethode. Je zou hiervoor Pinterest kunnen gebruiken.

Tot slot. Het converteren van het proefschrift in PDF naar EPUB voor gebruik op de e-reader is helaas geen succes, de pagina's worden als EPUB-bestand niet goed weergegegeven. Het boek is trouwens ook gewoon te koop in de boekhandel. 

Bron: Photoq.nl
Blog Martijn Kleppe

Geen opmerkingen:

Een reactie posten