dinsdag 17 mei 2011

Is het intensief gebruiken van internet schadelijk voor ons leesgedrag?

In 2008 al zwengelde Nicholas Carr de discussie aan in zijn artikel Is Google making us stupid dat verscheen in The Atlantic. In zijn nieuwste boek Het Ondiepe – Hoe onze hersenen omgaan met internet (Mediatheek) werkt hij zijn betoog verder uit.Toen Nietzsche overstapte van handschrift naar typemachine werden zijn zinnen korter en zijn beweringen stelliger. De komst van de plattegrond zorgde ervoor dat we op grote schaal getraind werden in ‘conceptueel nadenken’. Elk van deze uitvindingen bracht niet alleen nieuwe capaciteiten met zich mee, maar ook een nieuwe manier van denken die vaak pas later goed zichtbaar werd. Het internet is de nieuwste in een reeks uitvindingen die ook wel de ‘gereedschappen van het brein’ genoemd worden. Is internet ons vanbinnen aan het veranderen? Gebruikmakend van nieuw onderzoek naar de plasticiteit van het brein en naar de werking van ons geheugen, toont hij hoe het internet niet alleen ‘nuttig gereedschap’ oplevert, maar ook voor een deel onze identiteit en de structuur van onze hersenen aan het veranderen is. Multitasken is niet efficiënt, je onthoudt minder. Internetgedrag zet zich ook voort in je offline leven, de hersenen passen zich aan en laten het dan afweten als je bijvoorbeeld ineens een moeilijk boek probeert te lezen. Diep, geconcentreerd denken kunnen wij niet meer, stelt Carr.
Ellen de Lange-Ross schreef onlangs op Frankwatching een blogpost met de titel Mijn zoon leest geen boeken meer. Zij vindt dat helemaal niet erg, want haar zoon is door al zijn digitale apps veel wereld- en mediawijzer dan zij op elfjarige leeftijd was. Sander Janssens van Hogeschool Windesheim reageert: “De zoon van Ellen is niet de enige in zijn (niet) leesgedrag: niet meer lezen (deep reading volgens Carr) is een wereldwijd fenomeen. Lezen van een boek vergt bepaalde vaardigheden. Lezen van een scherm is fundamenteel anders”. “Dit ontbreken van deze basisvaardigheid heeft volgens mij (Janssens, WV) een aantal gevolgen voor het onderwijs. Ik noem even 3 aspecten die ik als marketing docent op het hbo dagelijks tegenkom. Nederlandse studenten: hebben een fragmentarisch/caleidoscopisch wereldbeeld; hebben onvoldoende kritische denkvaardigheden en vinden offline communiceren moeilijk."

Genoeg stof om over na te denken en om eens de invulling van leesvaardigheid in ons curriculum tegen het licht te houden. En wat stemt het dan tevreden als je het volgende nieuws op Informatieprofessional leest: NBD/Biblion en Van Oorschot schenken gratis boeken aan Nederlandse gymnasia. Uitgever Wouter van Oorschot hoopt dat de gratis pakketten met (literaire) titels uit zijn fonds aanzet tot lezen. Wat is de wereld mooi.

Voor diegenen die Carr willen volgen, hij houdt ook een blog bij.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten